Klasycznie: Młynek

Do wpisu zainspirowała mnie znaleziona gdzieś w szafie stara plansza do gry: z jednej strony do młynka, z drugiej szachownica. O grach na szachownicy będzie kiedy indziej, dzisiaj chcę przybliżyć zasady gry w młynka (ang. Nine Men's Morris).

Jeszcze całkiem niedawno młynek był bardzo popularną, znaną każdemu gra. Szybki wywiad wśród znajomych pokazał jednak, że osoby w wieku studenckim i młodszym niekoniecznie wiedzą o czym mowa. Tak więc dla niektórych będzie to wpis zapoznawczy z młynkiem, dla innych przypomnienie, że coś takiego istnieje.

Plansza do gry w młynka. Piony można ustawiać na przecięciach linii.

Historia

Byłam zdziwiona, jak długą historię ma młynek: pierwsze znalezione plansze do tej gry pochodzą z Epoki brązu! Fakt faktem, że plansze z tamtych czasów pełniły prawdopodobnie rolę talizmanów i przedmiotów magicznych, ale... kto wie, może jakiś znudzony szaman uciał sobie jedną czy dwie partie?

Prawdziwą popularność gra zdobyła w średniowieczu, a wzmianki o niej pojawiają się nawet w utworach Szekspira [tamidź].

Co ciekawe, pochodzenie gry nie zostało ustalone. Nie wiadomo również, w jaki sposób upowszechniła się ona niemal na całym świecie: pod różnymi nazwami była znana od wieków w Europie, na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Afryce [tamidź]. 

Zasady

Plansza do gry składa się z 24 pól, połączonych liniami tworzącymi trzy kwadraty lub niekiedy z samych linii (w takim przypadki za pola gry przyjmuje się miejsca przecięcia się linii). Każdy z graczy otrzymuje 9 pionów w swoim kolorze (tradycyjnie biały i czarny). Gracze wykonują swoje ruchy na zmianę. Gra składa się z trzech etapów.

Etap 1. Gracze naprzemiennie wystawiają na plansze swoje piony. Jeżeli któremuś uda się ułożyć trzy piony wzdłuż wyznaczonych linii (piony muszą znajdować się w prostej linii), to takie ustawienie nazywamy "młynkiem". Każdorazowo po ustawieniu młynka gracz ma możliwość usunąć trwale z gry jeden z pionów przeciwnika znajdujący się na planszy. W momencie gdy gracze wystawią wszystkie piony, rozpoczyna się etap 2.

Etap 2. W swojej turze gracz może przesunąć jeden ze swoich pionów o jedno pole, wzdłuż linii. Jeżeli w wyniku ruchu stworzy młynek, może usunąć jeden pion przeciwnika z planszy (ta zasada z etapu 1 obowiązuje przez całą grę).

Etap 3. Kiedy graczowi zostaną już tylko trzy piony, może on przesuwać je na dowolne wolne pole (niekoniecznie wzdłuż linii). W niektórych źródłach etap ten określa się jako "etap latania".

Wygrywa gracz, który: (1) zbije przeciwnikowi co najmniej siedem pionów lub (2) zablokuje przeciwnika (nie ma możliwości wykonać ruchu zgodnego z zasadami).

Gra posiada wiele odmian i w różnych regionach zasady mogą się nieznacznie różnić. Ja napotkałam na następujące modyfikacje, które stosuję w czasie rozgrywki:

• Zasada opcjonalna #1: Piony znajdujące się w młynkach nie mogą zostać usunięte przez przeciwnika.
• Zasada opcjonalna #2: Jeżeli w wyniku dołożenia pionu powstaną dwa młynki, gracz może usunąć przeciwnikowi dwa piony z gry.
• Zasada opcjonalna #3: Nie można wrócić pionem na pole zajmowane przez niego w poprzedniej rundzie.

Gra posiada również liczne warianty. Opis najbardziej znanych można znaleźć TUTAJ.

Młynek na ilustracji w Księdze gier z XIII wieku. Źródło: Wikimedia Commons

Podsumowanie

Jak widać zasady młynka są bardzo proste do zapamiętania. Opanowanie strategii gry jest już nieco większym wyzwaniem. Niewątpliwą zaletą jest to, że planszę do gry można narysować na czymkolwiek: jeśli nie mamy pod ręką kartki papieru, to nawet na piasku, a jako pionków użyć kapsli, kamieni, guzików lub pionków z innych gier. Idealny trening szarych komórek w czasie wakacyjnego lenistwa.